Cập nhật thông tin hợp đồng tổng thầu chìa khóa trao tay mới nhất 2024

Hợp đồng tổng thầu chìa khóa trao tay đang được rất nhiều doanh nghiệp trong và ngoài nước quan tâm. Bởi chính những lợi ích mà loại hợp đồng này đưa đến, cùng với đó là quy định chặt chẽ của pháp luật Việt Nam về thông tin chủ thầu, chủ đầu tư và các pháp nhân liên quan. Tất cả những vấn đề này được chúng tôi làm rõ và cập nhật thông tin mới nhất năm 2024 trong bài viết dưới đây.

Hiểu rõ thế nào là dự án chìa khóa trao tay?

Thuật ngữ dự án chìa khóa trao tay (Turnkey project) rất phổ biến hiện nay, đặc biệt là lĩnh vực bất động sản, xây dựng. Dự án chìa khóa trao tay được hiểu là một chủ thầu sẽ nhận thực hiện một hoặc tất cả hoạt động cho một công trình đến khi hoàn thiện và bàn giao cho khách hàng thì công trình sẵn sàng đi vào hoạt động và khách hàng không cần phải đầu tư gì thêm.

Trong quá trình nhận dự án này, chủ thầu phải chịu trách nhiệm hoàn toàn, kể cả những rủi ro phát sinh. Và ngược lại, khách hàng có thể là cá nhân hoặc doanh nghiệp phải chịu một khoản tiền cố định trả cho chủ thầu, đáp ứng các khoản chi phí đã định sẵn trong dự án.

Lấy ví dụ dễ hiểu là "dự án xây dựng bệnh viện trao tay”, tại đây chủ thầu sẽ đảm nhận các công việc xây dựng một bệnh viện, trang bị sẵn các trang thiết bị y tế để khi bàn giao dự án là bệnh viện có thể bắt đầu vận hành ngay.

Những nét nổi bật của dự án chìa khoá trao tay

Đối tượng sử dụng Turnkey project nhiều nhất là các công ty xây dựng, nhà máy sản xuất thiết bị công nghiệp. Việc thực hiện thiết kế, xây dựng hoặc nắm độc quyền cung cấp một số thiết bị, sản phẩm,... là các hoạt động của họ trong dự án này.

Dự án này thuộc hợp đồng tổng thầu chìa khóa trao tay, có quy mô khá lớn như nhà máy sản xuất, cảng biển, sân bay, nhà máy điện, công trình khai thác,... Thông thường, hoạt động chính là bàn giao công nghệ, thiết bị và tiến hành chuyển giao công nghệ bằng cách đào tạo khách hàng.

Điểm nổi bật nhất chúng ta có thể nhận ra là dự án thường áp dụng từ các nước phát triển sang các nước kém phát triển hơn, rõ nhất là lĩnh vực y tế, an ninh, công nghệ. 

Các nước phát triển chuyển giao công nghệ, đầu tư để nhận lại những quyền lợi lớn, các điều kiện ràng buộc có lợi, ngược lại các nước nhỏ được hưởng bí mật công nghệ, áp dụng quá trình vận hành dự án tốt hơn.

Những lợi ích và thách thức khi tham gia dự án chìa khoá trao tay

Về lợi ích

Đối với các turnkey project hay tổng thầu chìa khóa trao tay được thực hiện giữa các nước. Đây là cách hữu hiệu để vượt qua rào cản thương mại, thâm nhập thị trường nước sở tại. Tại nơi các công ty đầu tư, sẽ giúp họ chuyên môn hóa thế mạnh, nâng cao tầm ảnh hưởng cũng như khai thác các cơ hội tốt hơn.

Đối với các dự án nhỏ, các doanh nghiệp trong nước khi tham gia sẽ nắm độc quyền việc cung cấp, thực thi. Do đó, tạo lợi thế về việc thực hiện dự án, không ảnh hưởng đến chất lượng dự án cuối cùng khi hoàn thiện.

Ngược lại, đối với khách hàng tham gia chìa khóa trao tay sẽ tiết kiệm được chi phí, thời gian, nguồn lực. Bởi họ không bị chi phối với những diễn biến của dự án, để nhân sự, thời gian tham gia phát triển các công việc khác cho đến khi nhận bàn giao dự án.

Về thách thức

Thách thức lớn nhất mà turnkey project gặp phải là vấn đề ăn cắp công nghệ. Các doanh nghiệp lợi dụng các lỗ hổng để sao chép và sau đó trở thành nhà cung cấp chính trên thị trường đang kinh doanh, hoặc thậm chí là các thị trường khác.

Đối với những dự án lớn, các đơn vị nhỏ thường khó có cơ hội tham gia. Bởi chính các mối quan hệ chính trị hoặc tiềm lực tài chính ảnh hưởng, chỉ có những đơn vị đủ năng lực cạnh tranh mới có thể tham gia.

Hợp đồng tổng thầu chìa khóa trao tay là gì và những điều cần biết

Khái niệm về hợp đồng tổng thầu chìa khóa trao tay là hợp đồng chủ đầu tư ký kết với nhà chủ thầu với những hoạt động từ a đến z chủ thầu phải thực hiện. Các hoạt động bao gồm: thiết lập dự án, khảo sát, thiết kế, xây dựng, mua sắm và lắp đặt thiết bị, công nhân thực hiện. Tổng thầu hay là chủ thầu sẽ bàn giao dự án sau khi hoàn thành cho chủ đầu tư tiếp nhận, khai thác và sử dụng.

Từ những năm 90 của thế kỷ trước, hình thức hợp đồng này đã được áp dụng tại Việt Nam. Xuất phát từ nguyên nhân là các chủ đầu tư không muốn tham gia sâu trong quá trình thi công, chuyển giao những rủi ro cho chủ thầu khi quản lý triển khai dự án.

Hợp đồng này áp dụng nhiều nhất đối với các nước đang phát triển, được các tổng thầu từ nước phát triển, có trình độ khoa học công nghệ cao thực hiện thông qua hợp đồng. Có một cách gọi khác cho hình thức hợp đồng này là tổng thầy quản lý dự án (PMC). PMC được áp dụng tại Việt Nam với các dự án có sử dụng vốn nhà nước.

Trong quá trình vận hành dự án, thầu quản lý dự án của các nước phát triển thường sẽ giữ lại bí quyết công nghệ mà không chuyển giao hết. Đây là nhược điểm lớn nhất của loại hợp đồng tổng thầu chìa khóa trao tay, bởi các chủ thầu muốn ràng buộc mối quan hệ phụ thuộc đối với các nhà đầu tư, muốn nhà đầu tư phải phụ thuộc về kỹ thuật, vật tư thiết bị với bên thầu.

Các nhà thầu trong nước cũng có thể tham gia nhiều vào loại dự án này khi họ có đủ kinh nghiệm, năng lực, nguồn lực. Đáp ứng các lĩnh vực nhu xây dựng cao ốc, trụ sở cơ quan, văn phòng, resort, bệnh viện,...

Rất nhiều dự án lớn đã triển khai tại Việt Nam theo hợp đồng tổng thầu chìa khóa trao tay mà mọi người có thể tham khảo như: Thủy điện Na Hang, Nhà máy nhiệt điện Uông bí, Nhà máy lọc dầu Dung Quất,..

Pháp luật Việt Nam quy định như thế nào về hợp đồng chìa khoá trao tay?

Những điều kiện để hợp đồng chìa khóa trao tay có hiệu lực pháp lý

Thứ nhất, người tham gia ký kết hợp đồng tổng thầu phải có đủ năng lực hành vi dân sự.

Thứ hai, nắm rõ và đáp ứng các nguyên tắc được quy định tại điều 4, Nghị định 37/2015/NĐ-CP (được bổ sung bởi khoản 3 Điều 1 Nghị định 50/2021/NĐ-CP).

Thứ ba, hợp đồng theo hình thức văn bản, ký kết bởi người đại diện của 2 bên đủ thẩm quyền theo pháp luật. Trong trường hợp, 1 bên là tổ chức thì phải có đóng dấu, ký tên theo đúng quy định pháp luật.

Nhưng điều lưu ý là hợp đồng có hiệu lực từ thời điểm ký kết, đóng dấu, hoặc thời điểm đã được thỏa thuận trong bản hợp đồng và được nhất trí từ 2 bên tham gia.

Để tìm hiểu về 2 loại hợp đồng chìa khóa trao tay phổ biến hiện nay là hợp đồng xây dựng (bao gồm thiết kế và thi công) và hợp đồng thiết kế và cung cấp thiết bị công nghệ. Tất cả được quy định ở điểm d và điểm đ Nghị định số 37/2015.

Về tính pháp lý của hợp đồng chìa khóa trao tay được quy định như thế nào?

Tính pháp lý được quy định rõ tại khoản 3 Điều 6 Nghị định 37/2015/NĐ-CP, một số chi tiết đáng lưu ý chúng tôi cập nhật dưới đây:

Thứ nhất, hợp đồng mang hiệu lực pháp lý cao nhất, các bên như giao thầu, nhận thầu, các bên liên quan phải có nghĩa vụ thực hiện hợp đồng.

Thứ hai, khi có tranh chấp xảy ra thì hợp đồng tổng thầu chìa khóa trao tay là cơ sở pháp lý cáo nhất để giải quyết. Nếu tranh chấp vấn đề không nằm trong hợp đồng thỏa thuận thì sẽ dựa trên cơ sở các quy định pháp luật có liên quan.

Thứ ba, căn cứ vào nội dung hợp đồng có hiệu lức pháp lý mà các cơ quan quản lý nhà nước, cơ quan kiểm soát, cho vay vốn,... các cơ quan liên quan khác sẽ thực hiện các chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn, không xâm phạm đến quyền và lợi ích hợp pháp của các bên tham gia hợp đồng.

Những thông tin về hợp đồng tổng thầu chìa khóa trao tay được chúng tôi tổng hợp trong bài viết, hi vọng mang lại cái nhìn tổng quan hơn cho mọi người. Để từ đó, áp dụng vào các dự án chìa khóa trao tay đúng pháp luật và đạt hiệu quả.